خواص ترنجبین و درمان زردی نوزاد

خواص ترنجبین و درمان زردی نوزاد

ترنجبین را به فارسى: ترنگبین مى‏گویند. ترنجبین معرب آن است.
ترنجبین را به عربى: عسل الحاج، به یونانى: سنى رون. به هندى: شکر جواسا. به انگلیسى: مینا آذرى دزرت و اهل سودان آن را طنیاط و به سنسکریت: یواس شرکرا و به لاتینى:frayinus ornus مى‏نامند.

خواص ترنجبین و درمان زردی نوزاد

خواص ترنجبین و درمان زردی نوزادترنجبین از مَنّ‏ها است. درخت ترنجبین را خار بز و خارشتر مى‏گویند. در عربى حاج یا الگول و در سنسکریت درالابها مى‏نامند. این گیاه در مناطق صحرایى مصر و شام، ایران، هند و میسوپوتاتیا حاصل مى‏شود.
اطباى مسلمین ترنجبین را فاراقیون اثاریون مثل یونانیها نوشته‏اند. اثر درخت ترنجبین ملین، مدر و خارج کننده بلغم است.
ترنجبین یک نوع رطوبت است که شیرین مى‏باشد و بر درخت خار شتر پدید مى‏آید. درخت خار شتر در منطقه خراسان و شام زیاد روییده مى‏شود.
ترنجبین به فتح تاى فوقانى و راى مهمله و سکون نون و فتح جیم و کسر باى موحد و سکون یاى تحتانى و نون معرب ترنگبین فارسى است و معنى آن عسل تر و به عربى عسل الحاج و به یونانى سخارون گویند.
به هندى شکر جواسا در انگلیسى میناآذرى دزرت و به لغت اهل سودان طنیاط گویند و آن شبنمى است که از آسمان بر درخت خارشتر در ملک شام و خراسان و ما وراء النهر و گرجستان و همدان و نواحى آن مى‏نشیند و منعقد مى‏شود، مانند ریزه‏هاى نبات، مزه ترنجبین شیرین و جالى و بهترین آن سفید تازه پاکیزه غیر مخلوط با برگ و خار آن است که از خراسان مى‏آورند و بهترین آن سمرقندى تازه سفید با اوصاف مذکور است.
مزاج ترنجبین گرم و تر در اول و معتدل در حرارت و رطوبت است.
ترشحات و شیرابه‏هاى برگ و ساقه‏هاى گیاه خارشتر که از لحاظ شیمیایى نوعى از مَنّ مى‏باشد در ترکیب ترنجبین ساکارز و ملزیتوز موجود است و آن در تداوى به عنوان ملین استعمال مى‏شود.
ترنجبین همان مَنّ است که در تورات و قرآن مجید آمده است مَنّ ترنجبین بود و سلوى مرغ بریان.
ترنجبین ماده قندى گیاهى است با تیغ زدن شاخه گیاهى که آن را خارشتر یا خاربز مى‏نامند به دست مى‏آید. این خار بیشتر در نواحى شمالى ایران و در اطراف کویر مى‏روید در طب ایران به عنوان دارو و همچنین براى شیرین کردن جوشانده‏ها به مقدار 70- 80 گرم تجویز مى‏نمایند.
ترنجبین: ماده شیرینى است که از گیاهى به نام خارشتر چکیده‏اش گرفته مى‏شود که‏ در اواخر تابستان خشک شده ترنجبین‏دار آن را روى سفره تکان مى‏دهند تا چکیده‏هاى شیرینى از آن بریزد. ترنجبین را مقدار زیاد ده تا هفتاد گرم براى شیرین کردن داروها و نرم کردن سینه و روده در بیماریهاى عفونى مشکوک بکار مى‏برند.
ترکیبات شیمیایى ترنجبین:
ترنجبین داراى موسیلاژ ۱۵%، املاح کلسیم، سیلسیم، گوگرد، منیزیم و آلومینیوم، داراى خواص ملین نرم کننده سینه و یک داروى خلطآور، خاصیت ضد عفونى کننده، میکروبها را از بین مى‏برد.
ترنجبین، صفرا و اخلاط سوخته را دفع مى‏کند، مقوى کبد، معده و رودها است، حرارت و التهابات درونى را تسکین مى‏دهد، غم و غصه را برطرف مى‏سازد، سینه و گلو را نرم مى‏کند امراض عفونى روده‏اى که احتیاج به تبرید دارند و ضماد ضد عفونى کننده پوست، قرقر شکم را از بین مى‏برد.
ترنجبین نرم کننده سینه و روده‏، خاصیت ضد عفونى کننده، صفرا و اخلاط سوخته را دفع مى‏نماید مقوى کبد و معده و روده‏ها، حرارت و التهاب درونى را تسکین مى‏دهد سینه و گلو را نرم کرده سرفه را تسکین مى‏دهند و شهوت را تقویت مى‏کند، بدن را گرم مى‏کند، در تبهاى حاد، آبله مرغان، انواع حصبه و اسهال خونى و بواسیر پیدا شدن خون در ادرار براى معالجه و پیش‏گیرى نرمى استخوان اثرى نیکو و موثر دارد.
خواص ترنجبین:
۱- ترنجبین براى سرفه در خون آمدن با سرفه بلغم را از ریه خارج مى‏کند.
2-ترنجبین جهت سل، دق، تب محرقه و سرفه خشک را مفید است.
۳- ترنجبین براى صاحبان مزاج گرم مقوى باه است.
۴- ترنجبین در زکام، نزله و سرفه مفید است، سینه را از بلغم صاف مى‏کند و قبض معده (امساک) را دور مى‏کند.
۵- ترنجبین مقوى باه و اعصاب است.
ترنجبین حتى از شیرخشت ملین و هاضم‏تر است خارج کننده بلغم، صاف کننده خون و مدر است و استعمال آن با شیر چاق کننده و مقوى باه است در بعضى مناطق خارشتر را با دهتوره سیاه، تنباکو و نانخواه سوزانده و از بخار و دود آن براى مرض ربو استفاده مى‏کنند.
ترنجبین شبنمى است که اکثرا در خراسان و ما وراء النهر فرود آید و در مملکت ما بیشتر بر گیاه موسوم به حاج مى‏نشیند. تازه و سفیدش خوب است. معتدل و مایل به گرمى و نیز ملین است و زداینده سرفه و سینه را نرم مى‏کند.
ترنجبین جهت زردی نوزاد اسنفاده می شود و بسیار مفید است
ترنجبین تشنگى را فرونشانده اسهالش ملایم است و صفرا بیرون آورد و داروى اسهالش ده مثقال تا بیست مثقال برحسب مزاج شخص است.
ترنجبین براى لینت مزاج بکار رفته، صفراآور و محرک قوه باه جهت سرفه و درد سینه بکار مى‏رود و چون داراى مقدار زیادى ساکارز و ملزیتوز و مواد لعابى مى‏باشد داراى خاصیت تلیین و تحریک امعاء بوده، به مقدار چهل گرم مصرف مى‏شود. داروى نرم کردن سینه و روده‏ها بخصوص در بیماریهاى عفونى مشکوک بکار مى‏برند.
براى رفع سرفه و تسکین حرارت درونى و دفع تب و دفع خارش مفید است.
ترنجبین چون ملین است براى اغلب امراض مفید است.
ترنجبین مختصرى خاصیت ملین دارد داروى نرم کردن سینه و روده در بیماریهاى عفونى مشکوک به کار مى‏برند.
از گلها و گیاه روى زخمهاى بد و جراحتها مى‏گذارند التیام بخش است به عنوان مسهل در موارد یبوست استفاده مى‏شود براى تصفیه خون کنترل سرطان و بیماریهاى پوستى تجویز مى‏کنند.

ترنجبین ملین، صفراآور، محرک قوه باه و امعاء، درمان سرفه، تب‏هاى بثورى حصبه و اسهال خونى.
ترنجبین تبهاى گرم را سود کند، طبیعت را نرم گرداند و سعال را بنشاند، هر چه در سینه و شش باشد پاک کند، مثانه را جلا دهد و قولنج بگشاید.

روایت درمورد ترنجبین:
و ظللنا علیهم الغمام و انزلنا علیهم المن و السلوى کلوا من طیب ما رزقنکم.
و سایبان ساختیم (در صحراى تیه) برفراز ایشان ابر را و فرود آوردیم بر ایشان ترنجبین و مرغ بریان را (گفتیم) بخورید از پاکیزهاى آنچه روزى داده‏ایم.

منابع:
مجموعه طب سنتى و گیاهى
معارف گیاهى
درمان طبیعى
فرهنگ خواص خوراکیها
خواص میوه‏ها و خوراکیها، داروهاى گیاهى
گلها و گیاهان شفابخش