صفحه اصلی پرسش و پاسخ پشتیبانی تماس با ما
صفحه نخست  » علوم انسانی » مدیریت  »  دانلود مقاله درباره چاههای حفاری شده سواحل خزر

دانلود مقاله درباره چاههای حفاری شده سواحل خزر

دانلود مقاله درباره چاههای حفاری شده سواحل خزر

دانلود مقاله درباره چاههای حفاری شده سواحل خزر
چاههای حفاری شده سواحل خزر
چکیده تاریخچه ۱-I چاههای کم عمق حفر شده توسط کشورهای فرانسه – آلمان و اتحاد شوروی سابق
مقدمه : دستیابی به منابع قابل توجه نفت در طبقات پلیوسن زیرین که در منطقه آذربایجان شوروی سابق و قفقاز و باکو ( باد کوبه ) به Productive Series معروف بود در اواخر قرن ۱۹ و سپس گسترش چشمگیر فعالیتهای اکتشافی در خشکی و فلات قاره دریای خزر (شبه جزیره آپشرون در غرب خزر میانه ) و سپس شبه جزیره کراسنوودسک ( ترکمن فعلی از جمهوری ترکمنستان ) – بطور یقین از پارامترهای مثبتی بودند که اکتشاف نفت در رسوبات مشابه موجود در سواحل جنوبی دریای خزر را توجیه نمایند – به همین دلیل ببرسی اکتشافی رسوبات چلکن Productive Series از دیر باز مورد علاقه دولت ایران بوده است و کارشناسان خارجی مقیم ایران نیز به این اهمیت و لذا هر از چند گاهی با توجه به شرایط مناسب روز ، حفاریهایی در سواحل خزر جنوبی کشورمان انجام داده اند :

– شرکت تحقیقات فرانسه
این شرکت در سالهای بین ۱۹۳۰- ۱۹۲۸ در ناحیه بین علمده تا دره نکاء ( شکل -۱ ) دو چاه اکتشافی کم عمق در نزدیکی چشمه های نفتی (See Page ) ناحیه حفاری نمود . چاه شماره ۱ در نزدیکی (( نفت چال )) در ۵/۱۲ کیلومتری شرق بابلسر حفاری و در عمق ۵/۸۱ متری بدلایل نامعلوم حفر آن متوقف و متاسفانه اطلاعاتی از آن در دسترس نیست (شکل – ۱ ).
چاه شماره ۲ در مغرب دهکده دشت کلا در مسیر بابل – بابلسرو حدود ۱۰ کیلومتری شرق – شمال شرق بابل قرار داشته و عمق نهایی آن ۱۰۷ متر که باز هم طبق مراجع موجود (۱۰) اطلاعاتی از آن در دست نیست ( شکل – ۱ ) .

– کشور آلمان
توسط متخصصین آلمان در سالهای ۳۹- ۱۹۳۸ دو چاه اکتشافی دیگر در سواحل خزر حفاری گردید :
چاه شماره ۱ خشت سر واقع در غرب محمود آباد به عمق ۲۰۳ متر.
چاه شماره ۲ خشت سر نیز در همان حوالی و به عمق ۲۳۰ متر حفاری شد که هیچگونه اطلاع ثبت شده ای از این دو در دست نیست .

– اتحاد شوروی سابق
کارشناسان روسی در زمان اشغال و اقامت خود در ایران بین سالهای ۱۹۴۲- ۱۹۴۱ به حفاری دو حلقه چاه اکتشافی در نواحی قائمشهر و بندر ترکمن اقدام نمودند :
چاه شماره ۱ در ۱۰ کیلومتری جنوب قائمشهر ( در کنار رود تلاروکمی پائین تر از تقاطع خط آهن با رود مذکور ) ( شکل – ۱ ) .
چاه شماره ۲ در حوالی شرق بندر ترکمن که مطلقا هیچگونه اطلاعی از موقعیت دقیق این چاه و نیز اطلاعات حاصله از حلقه چاه مذکور در دسترس نمی باشد .

۲- I چاههای اکتشافی حفاری شده توسط شرکت ملی نفت ایران :
در بین سالهای ۱۹۷۰ – ۱۹۶۰ شرکت ملی نفت ایران راسا اقدام به بررسی های اکتشافی در دشت گرگان – منطقه مازندران و دشت گیلان ( ناحیه انزلی ) را نمود و در طی مدت فوق مجموعا ۱۶ حلقه چاه خشکی در سواحل خزر حفاری نمود که از این تعداد ۱۱ حلقه در دشت گرگان ، ۳ حلقه در دشت مازندران و دو حلقه چاه در غازیان و شفا رود گیلان حفر شده
( شکل – ۲ ) . از میان آثار نفت و گاز اقتصادی در چاه گرگان ۳ گزارش شده است (۲) جدول شماره ۱ .
آثار نفتی در این چاه از مغزه هایی که از اعماق ۸۲۶ – ۷۳۱ متری بدست آمده مشخص شد .
( رسوبات مربوط به آقچاگیل ) و بررسی آزمایشگاهی نیز وجود نفت را در آن تائید نموده است ( ۱۰ و ۲ ) بعلاوه در همین چاه به علت برخورد به گاز ( در عمق ۲۰۰۹ متری رسوبات چلکن ) – چاه دچار حریق گردیده و متاسفانه دستگاه حفاری (National 5 ) از بین رفته است .
در چاه جایگزین ( گرگان ۳ الف در ۳۰۰ متری چاه مذکور ) نیز به گاز و همراه – Condensate برخورد شده است که در آزمایشات اولیه قادر به تولید ۵/۷ میلیون پای مکعب در روز در فاصله ۲۰۳۸ – ۲۰۳۵ متری ( نشسته های چلکن ) بوده است ( ۸ و ۲ )
( جدول شماره ۲ ) .
در چاه شماره ۱ قزل تپه در ناحیه گرگان نیز طی لایه آزمائی های متعددی که همراه با اسید شویی بعمل آمده است یک زون گازی در فواصل ۴۷۵۹ – ۴۳۶۶ متری مشخص گردیده که متاسفانه به علت مشکلات حفاری موفق به آزمایش آن نشده اند ولی با توجه به I . F . P. تست شماره ۱ انتظار ۵/۶ میلیون پای مکعب در روز – گاز از فاصله فوق ( رسوبات معادل شوریچه سن کرتاسه پائین ) داشته اند که البته بنا به توصیه مهندسی نفت در آنزمان
( سال ۱۳۴۶ ) مقرون به صرفه اقتصادی نبوده است لذا چاه برای همیشه متروکه اعلام گردیده بود . ( ۲ ) ( جدول شماره ۳ ) .

نتیجه و پیشنهاد : با توجه به مطالب گفته شده در این چکیده و نیز مراجعه به گزارشات تکمیلی چاههای ۱۶ گانه حفاری شده خشکی ( سواحل خزر ) پیشنهاد میگردد که از منتهی الیه شرق خزر به منتهی الیه غرب خزر یعنی از دشت گرگان و گنبد کابوس تا شفارود گیلان بررسی ها و عملیات ذیل صورت پذیرد :

الف – دشت گرگان به ترتیب اولویت :
حفاری جدید یک حلقه چاه به عمق نهایی ۳۵۰۰ متر در فاصله ۲۰۰ متری گرگان ۳ و ۱۰۰ متری گرگان ۳ – الف .
هدف : تولید گاز و یا نفت از نهشته های چلکن و سپس ( احتمالا ) کرتاسه ( شکل – ۳ )
لوله های جداری : Or 2250 m . 20,70m / 13 3/8 ,650 m / 95/8 , 2150 m / 7 , 2450 m /5 L . 2110 m T.D.
نوع گل : روغنی ( Oil base mud )
تبصره : پیشنهاد Work over و یا deepening چاه قبلی ( گرگان ۳ الف ) داده نمیشود زیرا در طول سالیان دراز ( حدود ۳۵ سال ) قطعا لوله های جداری در اثر فرسودگی های شیمیایی و فیزیکی عمر مفید خود را از دست داده اند .
حفاری جدید یک حلقه چاه به عمق نهائی ۵۰۰۰ متر در فاصله تقریبی ۱۵۰ متری چاه شماره یک قزل تپه ( با کنترل کامل انحراف چاه در هنگام حفاری )

هدف : ارزیابی و انجام تست فواصل تقریبی ۴۷۵۹ – ۴۳۶۶ متری مربوط به رسوبات کرتاسه زیرین ( که در چاه مذکور بعلت مشکلات حفاری موفق بانجام آن نشده بودند .
۳۴۵۰ ۲۲۰۰/۵ L . / 8,800M . /95/8,2400 M. /7 L . – 20, 190 M./ 13 3
T.D. 3550 –
نوع گل : روغنی ( Oil base mud )
ب – دشت ساحلی مازندران به ترتیب الویت :
حفاری جدید یک حله چاه به عمق نهایی حداقل ۲۵۰۰ متر در فاصله ۲۰۰ متری چاه حفاری شده ملزندران شماره یک .
هدف : رسیدن به راس رسوبات چلکن و حداقل حفاری ۱۰۰۰ متراز رسوبات این مقطع و آزمایش تولیدی آن .
زیرا در چاه مازندران یک به علت کم ظرفیتی دستگاه حفاری به رسوبات تولیدی ( چلکن ) برخورد نشده است ضمن اینکه طبق شواهد موجود ( ) آثار و گاز نفت هم در اعماق ۱۲۰۱ متری هم مشاهده گردیده است .

لوله های جداری : ۲۰٫۲۵۰M. / 13 3/8, 45M. / 95/8 . 1800 M. /7, L.T.D
نوع گل : روغنی ( Oil base mud )
حفاری جدید یک حلقه چاه به عمق نهایی ۲۵۰۰ متر در فاصله ۱۵۰ متری چاه حفاری مازندران شماره ۳٫

هدف : آزمایش کامل مقطع کرتاسه ( زیرا وضعیت چاه در سال ۱۳۴۰ تعلیقی اعلام شده و توصیه به Work over آن گردیده است ) ( ۲ ) و به عقیده اینجانب احتمال رسیدن به رسوبات ژوراسیک هم در این منطقه می رود که به هر حال تست و تولیدی مقطع کامل کرتاسه و شناسایی چینه شناسی حاصله از حفاری مجدد بسیار مفید است .
لوله های جداری : ۲۰٫۲۵۰M. / 13 3/8, 45M. / 95/8 . 1800 M. /7, L.T.D
نوع گل : روغنی ( Oil base mud )

ج – دشت ساحلی گیلان به ترتیب الویت :
۱- PV – حفاری جدید و عمیق یک حلقه چاه به عمق نهایی حداقل ۲۵۰۰ متر در فاصله ۲۰۰۰ متری چاه انزلی شماره یک که قریب ۳۰ سال قبل حفاری شده و بعلت کم بودن ظرفیت دستگاه حفاری ( Rig Frank ) جبرا حفاری در عمق نهایی ۱۵۶۷ متری مقطع و این در حالی بوده است که به هدف نهایی که همانا رسوبات چلکن بوده است نرسیده اند .

هدف : آزمایش و تولید گاز یا نفت از طبقات چلکن
لوله های جداری : ۲۰٫۲۵۰M. / 13 3/8, 45M. / 95/8 . 1800 M. /7, L.T.D
نوع گل : روغنی ( Oil base mud )

۱- S.R – همان مشخصات فوق برای حفاری یک حلقه چاه جدید در فاصله ۲۰۰ متری چاه شفا رود شماره یک ( واقع در جاده انزلی – آستارا ) و جنب سواحل خزر پیشنهاد می گردد ولی توصیه اکید بر این است که قبل از حفاری چاه اخیرا حتما عملیات لرزه نگاری جدید انجام گردد زیرا طبق مراجع موجود ( گزارش تکمیلی چاه شماره یک اکتشافی شفارود ) گویا این چاه بر دامنه سنکینال ! حفاری شده است و راس طبقات چلکن هم در این چاه مشکوک انتخاب گردیده است .
و پیشنهاد میگردد در خلال حفاری چاههای منتخب در این گزارش حتما نمونه های حفاری شده برای آزمایشات ژئوفیزیکی ( تشخیص سنگ منشاء و نهایتا جهت مهاجرت هیدروکربور در سواحل خزر ) به پژوهشگاه صنعت نفت ارسال و قدم به قدم با نتایج نظرات کارشناسان و تلفیق داده های حفاری زمین شناسی و مهندسی نفت – چاههای Development , Deliniation بعدی حوضه ساحلی خزر تعیین و انگاه حفاری شوند .
همانطور که در گزارش اعلام شد انتخاب گل روغنی سبب میشود که ضمن جلوگیری از جذب آب به توسط فواصل طولانی رس ضخیم لایه در چاهها ی سواحل خزر ، ما را بی نیاز از انتخاب گل بسیا رسنگین – جهت جلوگیری از تنگ شدن چاه – نماید و این انتخاب صحیح و فشار Over balance مناسب باعث میشود که از صدمه زدن به سازند یا Formation damage – بمانند تجارب تلخ چاههای دریایی خزر – جلوگیری نمائیم .

زمین شناسی سطح الارضی چاه مازندران :
حدود ۷۰۰ متر : طبقات اقچاگیل ( پلیوسن بالایی ) شامل ماسه و مارن با اینترکالیشن کنگلومرا که فسیل های شاخص Potamides , Mactera , Cardium دیده میشود .

۷۰۰ – ۴۰۰ متر : سری قاره ای ( پلیوسن میانی – زیرین ) شامل کنگلومرا که به سمت شرق ( تالار تجن ) ضخامت به ۱۵۰۰ متر میرسد و به سمت شرق گلندرود ضخامت آن کاهش می یابد و اغلب ناپدید میگردد .
۴۵۰ – ۱۷۰ متر : طبقات سارماسین و لایه های Pholas که به ضخامت چند صد متر در ناحیه ، تجن – تالار گلندرود دیده میشود .
۱۰۰ متر : طبقات Spaniodontella دارد .
۳۰ – ۱۵ متر : ماسه سنگ خاکستری و کنگلومرا با مارن قرمز مربوط به Vindo – bonian مطابقت دارد .
۱۳۰ – ۱۲۰ متر : مارن خاکستری و رس که با مارن های نواری و باندی Vindo – bonian در ناحیه تالار تجن که در بالای دگرشیبی کرتاسه قرار دارد مطابقت دارد .

در سواحل جنوبی خزر آشکوب های جوان تر از آپشرون ( باکو – خزر – خوالیشکین ) بخوبی در رسوبات سطحی توسعه ندارد ولی در کوژهای همجوار خزر این رسوبات بخوبی رخنمون دارند مخصوصا در جمهوری آذربایجان ( باکو ) که آقای Goluobyanikow واحدهای ذیل را ارائه می دهد :

۹ متر : رس و رسوبات داخلی Recent
۶۶ متر : رسوبات قسمت بالائی و میانی کواترنر قدیمی ( آرلوکاسپین ) خزر قدیم
۶۰ متر : رسوبات قسمت پائینی کواترنر قدیمی ( آشکوب باکو )
۶۰۰ متر : اشکوب آپشرون ( رسوبات دریایی قاعده کواترنری ) که به ۳ بخش ( بالایی – میانی – پائینی ) تقسیم می گردد .
۶۰ – ۴۰ متر : آشکوب آقچه گیل .
۱۳۷۴ – ۱۱۰۶ متر : سری Productive ( پلیوسن میانی – زیرین ) عموما ماسه که بالای رسوبات دریایی پونین سارماسین قرار دارد .

۲- ۱ تاریخچه چاههای حفاری شده :
در سال ۳۱/۱۹۳۰ گروه پژوهشگران فرانسوی دو چاه کم عمق در دشت ساحلی مازندران در منطقه ، نفت چاه ۵/۱۲ کیلومتری شرق بابلسر و دیگری در Daste – Kola در تالار ۱۰ کیلومتری شرق تا شمال شرق بابل حفاری نموده که عمق اولی ۶۱/۳۵ متر است دومی به عمق ۲/۱۰۷ متر می باشد . هر دو چاه در رسوبات پر فسیل خزر قدیمی حفاری گردیدند . اما آشکوب با کو نرسیدند .
بعد از آن در سال ۱۹۳۶ دولت ایران دو چاه به عمق ۲۰۳ و ۲۳۰ متر در ۵۰۰ متری جنوب چاه M- 1 فعلی حفر نمود که لیتولوژی آن شامل رس ابی تا سبز زیتونی با ماسه و گراول بصورت متناوب و یک لایه ، ولکانیک خاکستری آتشفشانی ( توف ) در عمق ۱۳۵ متری در کف چاه عمق ۲۲۰ تا ۲۳۰ متر یک لایه ماسه ای دارای گاز سولفوره با فشار ۳۵ atm میباشد دیده شد .
سپس بعد از جنگ جهانی دوم چاه توسط روسها جفر گردید که یکی از آن در محور طاقدیس هفت تن جنوب قائمشهر و دو تای آن نزدیک بندرترکمن حفر شده است .

۳- ۱ موقعیت چاه :
M – ۱ در ۴/۶ کیلومتری غرب محمود آباد در غرب پل رودخانه Kheshtesar و جنوب جاده در فاصله ۲۵۰ متری از ساحل با ارتفاع ۲۴/۵ متر نسبت به ساحل حفر گردید .
عمق چاه : عمق چاه ۰۰/۱۲۰۱ متر نسبت به سطح دریای خزر میباشد .

۲- چینه شناسی رسوبات چاه مازندران ۱ :
مجموع سکانس رسوبات چاه مازندران ۱ به ۸ بخش سنگی تقسیم میگردد که شامل موترد ذیل می باشد :

بخش ۱ ) ( ۹۵-۷۴/۲ ) ۹۲ متر
لیتولوژی آن شامل ماسه ریز دانه تا متوسط دانه سبز تا خاکستری رنگ که بطور پیوسته به ماسه ، درشت دانه و گراول تبدیل میشود . که دارای اینترکالیشن رس نرم سبز و آبی متمایل به سبز میباشد در قسمت میانی آثار مواد آلی تورب مانند و رس خاکستری – قهوه ای خاکی همراه با فسیل Cardiumedule دیده میشود . رس خاکی بمقدار کم و بیش حاوی مواد آلی گربنیزه گردیده است و همراه با آثار گیاهی است . فون های موجود شامل : دو کفه ای های
گونه ( D.Trigonoides ) و جنس Monodacna و Adacna میباشد البته Dreissensids بمقدار فراوان دیده میشیود و گاستروپداهای Micromel ania و Clessiniola و Neritina دیده میشود و در رسوبات رسیخاکی بخش زیرین گاستروپداهای خشکی یا آب شیرین از نوع Planorbis , Helix دیده میشود .

سن یخش ۱ آرلوکاسپینبالایی ( قسمت بالایی خزر قدیم )
بخش ۲ ) ( ۹۵ – ۲۲۵ متر ) ضخامت ۱۳۰ متر

لیتولوژی آن شامل : رس سبز زیتونی کم و بیش سیلتی کالیشن فراوان از ماسه آرژیلی دانه ریز بخصوص در قسمت بالایی و لایه های الیتی جدا از هم که ۳۰ تا ۴۰ متر در زیر راس بخش ۲ دیده میشود .

فونا شامل : Monodacna , D.Trigonoides , Didacna , Dreissenia , Pratrignoides و گاسستروپدای می باشد .

سن بخش ۲ آرلوکاپیسن ( قسمت بالایی خزر قدیم )
بخش ۳ ) ( ۲۵۵ – ۲۲۵ متر ) ضخامت ۳۰ متر

لیتولوژی آن شامل : ماسه کوربی کولا دار سبز تیره – خاکستری در قسمت بالائی درشت دانه تا کنگلومرائی و در قسمت پائینی ماسه ریزدانه آرژیلی با پیوستگی رسوبی تا بخش ۴ در راس بخش آثار نفت و گاز دیده میشود و از نوع آب شیرین ( Freshwater )

فونا شامل : درصد فراوانی از گونه های جنس Corbicula در کنار Didacna گونه D.Praetriogonoides و Dreissensia, Monodacna گاستروپدا با سن پلیمسترن میباشد .

بخش ۴ ) ( ۲۸۹ – ۲۵۵ متر ) ضخامت ۳۴ متر
لیتولوژی آن شامل : رس و سیلت آبی تا سبزرنگ است . فونا آن شامل Dreissensia , Didacna که در آن کمیاب شده است و گاستروپدا و مقداری مواد گیاهی از نوع چوب کربنیزه شده دیده میشود .

بخش ۵ ) ( ۴۰۴ – ۲۸۹ متر ) ضخامت ۱۱۵ متر
ماسه توسط درشت دانه سبز تیره تا خاکستری با لایه های از ماسه دانه ریز و رس مارنی ماسه ای ریز دانه سیلتی شامل یک لایه نازک سفید تا خاکستری رس که ۳۰ متر بالای قاعده قرار دارد . ماسه ها دارای درصد زیادی Biotit ( بیوتیت ) می باشند و در قاعده رسوبات ماسه ای درشت دانه سیاه رنگ دیده میشود .
فونای آن از نوع آب شورو شامل : گاستروپداهای کوچک Micromel ania بخصوص دو کفه ای های Didacna و گونه D.Praetriogonoides و Monodacna و Dreissensia و Ostracod که سن این بخش را خزر قدیم آرلوکاسپین تعیین می کنند .


تعداد صفحات : 109 | فرمت فایل : WORD

بلافاصله بعد از پرداخت لینک دانلود فعال می شود





هشتگ : , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , ,